Puszcza Ladzka – sóweczki i jarząbki

Szczególnie wiosną (choć jesienią również) warto zapuścić się nieco dalej od koryta rzeki wprost w puszczańskie knieje. Choćby taką drogą do wsi Gramotne, która wiedzie przez wielopiętrowe bory, czyli lasy zamieszkałe między innymi przez sóweczki – najmniejsze i zarazem najbardziej bojowe sowy. Podczas godów chętnie odzywają się charakterystycznym głosem – gwizdem. Szybko można się go nauczyć, więc warto przed wyprawą poćwiczyć przed komputerem lub smartfonem sztukę naśladowania sóweczek. Spacerując przez lasy z bogatym podszytem co jakiś czas możemy sobie gwizdnąć, ale najidealniej i najpodobniej jak się da. Nie za często i nie za głośno. Jeśli wejdziemy w rewir sóweczki (a jest ich tu wiele) ona na pewno zainteresuje się intruzem. Odezwie się. Wprawieni przyrodnicy (ornitolodzy) potrafią prowadzić coś na kształt dialogu z tymi ptakami. Jeśli trafimy na osobnika odważnego (tak wśród zwierząt też występują duże różnice w temperamencie poszczególnych osobników) to przyleci on bardzo blisko, aby sprawdzić kto wyzywa go na pojedynek. Czasem możemy trafić na prawdziwego zabijakę. Wtedy dosłownie rzuci się lotem w naszą stronę, w ostatniej sekundzie wyrzuci przed siebie szpony i skubnie nas niechybnie w czubek głowy. Nie zapominajmy, to jest sowa wielkości szpaka, więc trudno nie przyznać jej wielkiej odwagi. Pamiętajmy też, że niepokojenie chronionych w Polsce sóweczek jest zabronione prawem, także omijajmy takie szczególnie nerwowe osobniki z daleka. Nie one same, ale prawo je obroni. Przy wszystkich innych też nie przebywajmy zbyt długo, oszczędźmy im spokoju i energii na zdobywanie pokarmu dla potomstwa.

Iglaste i mieszane lasy Puszczy Ladzkiej zapewniają różne atrakcje ornitologiczne o różnych porach roku, w zależności od aktywności i obecności konkretnych gatunków ptaków. Ale Puszcza dostarcza też atrakcji całorocznych. Co najmniej dwie z nich dostarczane są przez małe kurki leśne – jarząbki. Człowiek idzie zrelaksowany, odprężony i zamyślony… albo wręcz przeciwnie, czujny i skupiony wypatruje zwierząt czy grzybów, aż tu nagle spod stóp zrywa się z łomotem skrzydeł jakieś ptaszysko. Serce staje dęba, ciało drętwieje ze stresu. I o to właśnie w tej ewolucyjnej zabawie chodzi. Jarząbki – nagłym hałasem kupują cenne sekundy, niezbędne do przeprowadzenia udanej ucieczki. Dla nas, ludzi, jest to atrakcja raczej wątpliwa. I trudno jej szukać celowo, bo jarząbki siedzą twardo na ziemi do ostatniej chwili, liczą na doskonale skomponowane barwy maskujące. Zrywają się tylko w ostateczności, gdy intruz podejdzie już naprawdę blisko.
Więc po lesie chodzić trzeba długo, aby na taką atrakcję się natknąć. Ornitolodzy stosują dużo pewniejszą metodę odnajdywania miejsc przebywania pary jarząbków w okresie godowym – metodę nasłuchiwania. Jednak głos-śpiew jarząbka jest (jak na tak dużego ptaka) bardzo subtelny i nie tak łatwy do wyłowienia z wiosennego gwaru ptaków.

My polecamy metodę, która przypadnie do gustu szczególnie turystom wyposażonym w gen zbieractwa i cierpliwości. Jeśli wykażemy się odpowiednio dużą cierpliwością – na pewno znajdziemy noclegowisko jarząbków. Będzie to miejsce upstrzone opadłymi z drzewa knotami. Knotami, czyli odchodami jarząbków, o bardzo charakterystycznym wyglądzie (łatwo sprawdzić w Internecie). Tak wyznaczone noclegowiska, to miejsce regularnie wykorzystywane przez ptaki, wystarczy więc odpowiednio wcześnie i dyskretnie ukryć się i czekać na przybycie na nocleg tego pięknego leśnego kuraka.